دریاچه هامون سومین دریاچه بزرگ ایران پس از دریاچه خزر و دریاچه ارومیه است.
دریاچۀ هامون یکی از پدیده‌های طبیعی ارزشمند از نظر ملی و بین‌المللی و در خور توجه ویژه است. ارزش اقتصادی آن از دیرباز شناخته شده است و در طول صدها سال مردم حاشیه‌نشین تالاب از برکت و نعمات گیاهان، پرندگان و آبزیان آن بهره‌مند شده‌اند. این منطقۀ ویژه و منحصر به فرد، پناهگاه بسیاری از گونه‌های نادر و در خطر انقراض بسیاری از گونه‌های نادر و خطر انقراض حیوانی و گیاهی و حمایت کنندۀ زنجیره‌های غذایی در پهنۀ دشت کویر است. علاوه بر ارزش اقتصادی، ارزش‌های اکولوژیکی هامون نیز در خور توجه فراوان است. این دریاچه مأمن مناسبی برای استقرار آشیانه و تولید مثل انواع مختلف پرندگان و بعضی مهره‌داران دیگر است. گونه‌هایی از ماهی‌ها برای تخم‌ریزی، پوشش گیاهی فشردۀ درون آب را ترجیح داده و هنگام تولید‌مثل در چنین مکان‌هایی تجمع می‌کنند. همچنین پوشش گیاهی هامون محل مناسبی برای مخفی شدن و در امان ماندن بعضی از پرندگان، پستانداران و سایر آبزیان از جمله شاهین‌ها، عقاب‌ها و باکلان‌ها است. پوشش زیر آب دریاچه نیز همراه با نیزارهای آن در تأمین نیازهای حیات وحش نقش اساسی دارند. دریاچۀ هامون برای بعضی از موجودات زیستگاه دائمی و برای تعدادی دیگر سکونت‌گاه موقتی و محل گذر و تغذیه محسوب می‌شود.
این دریاچه از سه دریاچه کوچک به نام های هامون پوزک، هامون صابری، و هامون هیرمند تشکیل شده است که در زمان وفور آب به هم متصل می شوند و دریاچه هامون را تشکیل می دهند و از همین روی، بزرگ ترین پهنه آب های شیرین سیستان محسوب می شوند. بنابراین نقش اساسی و مهمی در زندگی مردم منطقه داشته و علاوه بر اثرات مثبت طبیعی، اقتصادی واجتماعی، در دین زرتشت نیز تقدس خاصی داشته است.
